Three Studies for Figures at the Base of a Crucifixion c.1944
large
Ze zijn afstotend, weerzinwekkend en lijken uitingen van pijn en lijden te zijn, maar tegelijkertijd zijn ze fascinerend, erotisch en krachtig. Het roept vragen bij me op naar de aard en de reden van dit lijden. Het rechter paneel ziet eruit alsof de pijn wordt veroorzaakt door eigen handelen, het wezen op het middenpaneel lijkt nog te wachten op wat komen gaat, maar de extase is voor mij evident en de duidelijke erotische vormen ook. Het linker paneel lijkt afgedankt te zijn, klaar, genegeerd.
De kracht van dit werk is voor mij te vinden in de woeste expressie van de vormloze lichamen, die slechts hier en daar hun menselijkheid verraden, waarmee tegelijk de onmenselijkheid wordt benoemd. Het zijn de uitgebeelde emoties die hier worden getoond die mij nieuwsgierig maken. Hoe voelt het om dat wezen te zijn? De museale omgeving en het feit dat dit geen echte wezens, maar geschilderde doeken zijn, zorgen voor een veilige afstand tot dat wat getoond wordt, zodat ik het aandurf me in deze wereld te storten en me over te geven aan deze prachtige rauwe taal.
In de details van de achtergrond die slechts de suggestie van ruimte aangeeft en een aanzet tot meubilair, vind ik het verbluffend hoe met zo weinig zoveel wordt gezegd. Er is gevochten met materiaal en slechts dit weinige is er uit de strijd gekomen. Beschaving is niets meer dan een dun laagje, waaronder een dierlijke natuur verborgen zit. Dan zijn er de monumentale vormen zelf met hun lijkachtige kleuren waarop eveneens woest is gewerkt. Zij bezitten alleen nu en dan detail, maar dat is dan ook steevast zo goed getroffen dat je bij iedere penseelstreek wilt blijven stilstaan. De kunst is hier eens geen motor van het denken; het is integendeel begriploos en schreeuwt zijn waarheid uit naar mij als toeschouwer.
Dit werk vraagt na de aanschouwing een momentje rust; het is een louterende ervaring die me achterlaat met euforie, walging en mededogen. Ik voel geen enkele behoefte tot een interpretatie in de zin dat ik wil begrijpen wat de schilder heeft gemaakt of om zelf een verhaal te construeren. Dit is werk dat ik alleen maar hoef te ervaren door er naar te kijken en me door mijn prikkels te laten leiden: moet je dit zien! En dat! Whoa…heftig! Als niets menselijks mij vreemd is, dan zou ik ook dit moeten kunnen herkennen en ergens diep van binnen roert zich iets dat instemmend gromt. Iets dat zich met de aanschouwing van dit werk laat bezweren. Ik heb me als een vampier gevoed aan dit werk.
ontdekkingen 